“Fındık bahçeleri yaşlandı”
– Özellikle Doğu Karadeniz bölgesinde yer alan bahçelerde yaşlılık söz konusudur.
Yenileme ve gençleştirme faaliyetlerine önem verilmeli, ekonomik ömrünü yitirmiş
bahçeler belirli bir plan dâhilinde yeniden dikilmelidir. Bahçe yenilemeleri tespit ve
planlaması, üniversiteler, araştırma enstitüleri tarım ve orman il müdürlükleri
koordinasyonunda yapılmalıdır.
“Bahçe bakımları yetersiz”
– Mevcut fındık bahçelerinde üreticilerin önemli bir kısmının üretim bölgesi dışında
yaşamasından dolayı bahçe bakım hizmetleri yeterince yerine getirilmemektedir.
Fındıkta bakım, verimi etkileyen en önemli unsurlardan biridir. Bu nedenle bakım
hizmetlerinin profesyonel bahçe bakım şirketleri tarafından yerine getirilmesi için
BÜGEM, TRGM tarafından gerekli çalışmaların en kısa sürede yapılması
gerekmektedir.
– Fındıkta verim ve kaliteyi artırmak için budama, gübreleme, yabancı ot, hastalık ve
zararlılarla mücadele, hasat ve hasat sonrası işlemlerle ilgili Tarım ve Orman İl ve İlçe
Müdürlükleri, Ziraat Odaları ve Üniversiteler gerekli eğitimleri vermelidir. Tarım ve
Orman Bakanlığı ve üniversiteler koordinasyonunda izlenebilirlik ve sürekli eğitim
merkezleri oluşturulmalıdır.
“Alan bazlı destek sistemi değiştirilmelidir”
– Alan bazlı destekleme sistemi fındıkta verimliliği arttırmamıştır. Alternatif destekleme
sistemleri uygulanabilir. Eğer alan bazlı destekleme devam edecekse bu sistemden
kesilecek cüzi bir fon (yüzde 10), verim ve kalitenin arttırılmasına yönelik olarak
demostrasyon amaçlı model bahçelerin oluşturulmasında kullanılmadır.
“Depolama sağlıklı yapılmalıdır”
– TMO koordinesinde en kısa sürede fındıkta mevcut depo kapasitesi ile il bazında
depolama tesis ihtiyacının tespitinin yapılması gerekmektedir.
– Ürün kayıplarını en aza indirmek için depo standartları (sıcaklık, nem, oksijen düzeyi)
belirlenmeli ve bu asgari standartlar fiili alım yapan herkes için zorunlu hale
getirilmelidir.
– Fındıkta mevcut depoların yanında “stratejik depolama” tesislerinin kurulması,
böylelikle ülke içerisinde ve uluslararası piyasalarda bir arz talep istikrarının
sağlanması gerekmektedir.
– Lisanslı depoculuk destekleri sanayici ve tüccar lehine de genişletilmelidir. Ayrıca
üreticinin ELÜS kapsamında krediye kolay ulaşımı sağlanmalıdır.
– Depolarda bulunan fındıklarda kayıpları önlemek için iyi tarım uygulamalarının
devreye sokulması pazarlama açısından avantaj sağlayacaktır.
– Fındıkta adi depolama yapılan depolarda ortaya çıkan ürün kayıplarının önlenmesi
için Tarım ve Orman Bakanlığı koordinasyonunda TMO, üniversiteler, ve sivil toplum
örgütleriyle birlikte bir proje yürütülmelidir.
“Devletin fındık politikası uzun vadeli olmalıdır”
– Türkiye’nin izin verilen ve izin verilmeyen alanlardaki toplam fındık üretimiyle ancak
iç tüketim ve ihracat karşılanabildiğinden, fındık üretimine izin verilmeyen mevzuatın
(2001/3267 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı) değiştirilerek halen fındık dikili alanların
tamamında fındık üretimine izin verilmelidir.
– Devlet, fındık politikasını uzun dönemli olarak belirlemeli ve Mayıs sonu-Haziran
başında müdahale alım fiyatını kamuoyuna duyurmalıdır. Fındık üretim maliyeti
bölgeye göre, müdahale fiyatı ise kaliteye göre belirlenmelidir. Devletin fındık
piyasasına müdahale etmemesi (fındık fiyatlarının piyasada oluşması), eğer müdahale
edecekse de müdahale alım fiyatları piyasa koşullarını akamete uğratmayacak şekilde
belirlenmelidir.
– Alan bazlı verilen desteklerin yerine ‘fındık bahçelerinin gençleştirilmesi, standart
bahçelerin tesisi, verim ve kalitenin artırılması, toprak ve çevrenin korunması, çiftçinin
örgütlenmesi, fındığın örgütler vasıtasıyla pazarlanması vb şartları yerine getirecek
gerçek üreticilere tatminkâr bir yeni destekleme sistemine’ geçilmelidir.
– Fındığın rekabet koşullarında alınıp-satılacağı fındık ihtisas borsasının uygun bölge
veya bölgelerde kurulması ve ürünlerin uygun koşullarda depolanıp piyasa istikrarına
katkı sağlanmalıdır.
– İhracatta yaşanan en önemli sorunlardan biri olan Aflatoksinin önlenebilmesi için
erken hasadın önüne geçilmesi, kurutma tesislerinin yaygınlaştırılması ve fındığın bu
tesislerde kurutulması sağlanmalıdır.
“Üretim toplulaştırılmalı, arazi bankacılığı kurulmalıdır”
– Üretim toplulaştırması için gerekli adımların atılması, ekonomik işletme
büyüklüğünün oluşturulması gerekmektedir. Bu nedenle arazi bankacılığı sistemi
kurulmalı, sözleşmemi üretim ve arazi kiralaması uygulaması yaygınlaştırılmalı, üretici
örgütleri aktif hale getirilmelidir.
– Fındık AR-GE projelerinin yaygınlaştırılması ve etkinleştirilmesi için finansal ve
mevzuat açısından kamu desteğinin ve kamu-özel iş birliğinin artırılması
gerekmektedir.
– Lisanslı depoculuk kapasitesinin artırılması, yaygınlaştırılması ve ürün ihtisas
borsasının aktif hale getirilmesi zorunludur.”